Selami Yalçın, Dr. Pınar Vursun’a verdiği röportajda Hz. Peygamber’e (ﷺ) iman edenlerin beşincisi olan, Uhud Savaşı kahramanı, Sasani devletini mağlup edip tarihten silen, okçuların piri Sa’d b. Ebî Vakkâs’ın (r.a.) hayatını mevzu edindiği OKÇU romanıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Tanımayanlar için OKÇU’nun müellifini nasıl tanıtırsınız?
1967 yılında Elazığ’da doğdum. İlkokulu köyümde okudum. 1980 yılında Karakoçan İmam Hatip Lisesine kaydoldum. 1987’de Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesini kazandım ve İstanbul’a geldim. Ağır geçen beş yıllık öğrenciliğim oldu. Bu müddette Arapça, İngilizce ve Farsça öğrenmeye çalıştım. Lise yıllarında edindiğim kitap okuma alışkanlığımı sürdürdüm. 1992 yılında yüksek lisansa başladım ve çabucak ardından öğretmen olarak İstanbul’a atandım. 29 yıl öğretmenlik, Müdür Yardımcılığı, Okul Müdürlüğü ve Milli Eğitim Şube Müdürlüğü misyonlarında bulundum. Doktoradan sonra da Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğretim üyesi olarak misyona başladım. Hala bu vazifeye devam ediyorum.
Sizin okumayı en çok tercih ettiğiniz kitaplar ne tıp kitaplardır, neden bu tipi tercih edersiniz?
Öğrencilik yıllarımızda siyasi ve ideolojik kitaplar revaçtaydı. Edebi kitaplar da okunurdu lakin onlar başka tıp okumaların gölgesinde kalırdı. Fakültenin ikinci sınıfında Gazzâlî ile tanışınca okuduğum kitapların çeşidini değiştirmeye karar verdim. Fikrî ve ideolojik kitaplar yerine daha çok ilmî kitaplar okumaya başladım. Bu ortada roman, kıssa ve şiir çeşidindeki kitapları okumayı da sürdürdüm. Gazzâlî bana bilgi ile slogan, bilgi ile hamasi propaganda ortasındaki farkı gösterdi. İlmin ufuk açıcı, yol gösterici, aklı ve gönlü besleyici taraflarıyla karşılaşınca araştırmaya dayanan kitaplar ile roman cinsinde eserler okumaya yük verdim. Vaktimin hudutlu olduğunu fark edince vaktimi cinsinin en uygunu kabul edilen yapıtlara ve kaynak kitaplara ayırdım.
Bir sanatçıyı besleyen ve onu bir eser ortaya koymaya sevk eden şeye ilham ismi verildiğine nazaran sizin OKÇU’yu yazmaya sevk eden ilham nedir?
Günümüzde beşerler çoğunlukla roman ve kıssa tipi kitaplar okuyor. Lakin bunların bir kısmı hisleri okşayan, ruhsal uyarıcıları zinde tutan ve kolay okunan yapıtlardır. Bilhassa bencilliği, haz kültürünü ve cinsel dürtüleri öne çıkaran kitapların süratlice yaygınlaşması bir eğitimci olarak beni kaygılandırıyor. Piyasaya sürülen bu tıp eserlerin alternatifi olacak nitelikli roman, öykü ve masalların yayınlanarak toplumumuza sunulması gerektiği kanaatindeyim. Bu hedefle birkaç yıl evvel Yusuf ile Züleyha’yı husus alan “Aşk Girdabı” romanını yazdım. Roman ilgi görünce bir tarihi roman daha yazmaya karar verdim. Kimi okuyucuların teklifini de dikkate alarak sahabeden birisini yazmayı düşündüm. Yaptığım ön araştırmada Dört Halife’yle ilgili çok eser olduğunu gördüm. Lakin dünya tarihini değiştiren ve cennetle müjdelenen öbür altı sahabeyle ilgili dişe dokunur bir çalışma olmadığını tespit ettim. Bu, biraz hayal kırıklığı yaşamama sebep oldu. Bunun üzerine bu isimlerin hayatını araştırmaya başladım. Bunun sonucunda Hz. Peygamber’e iman edenlerin beşincisi olan, Uhud Savaşı kahramanı, Sasani devletini mağlup edip tarihten silen, okçuların piri, bileği güçlü, İslâm uğrunda gözünü budaktan sakınmayan büyük başkan Sa’d b. Ebî Vakkâs’ın (r.a.) hayatını yazmaya karar verdim.
OKÇU son yapıtınız, bundan evvel yazdığınız yapıtları kısaca tanıtır mısınız?
Aşk Girdabı’ndan evvel yeniden gençlere yönelik üç kitap yazmıştım. Bunların birincisi aşk ve sevginin özelliklerini işleyen, süreksiz ve kalıcı sevdaları ele alan “Aşkta Sonsuzluk” kitabıdır. Sonra bana gençlerin sıkça sorduğu Allah ile ahiret hayatı hakkındaki sorularına karşılık vermek maksadıyla evvel “Cennete Yolculuk”, sonra da “80 Soruda Allah Hakkında Merak Ettiklerimiz” kitaplarını yazıp yayımlattım. Çok şükür bu kitaplar okuyucudan büyük ilgi gördü ve bir kaç baskı yaptı. Gençlerle içli dışlı olmam nedeniyle anne ve babalar ile kimi eğitimcilerin büyük kusurlar yaparak çocukların ruh ve zihin dünyasını perişan ettiklerini gördüm. Bunun üzerine anne-babalara ve eğitimcilere yönelik “Çocuk Eğitiminde Sevgi ve Disiplin” kitabını yazdım. O da üç baskı yaptı. Bunların dışında yayımlanmış akademik makalelerim var.
OKÇU’yu yazmaya karar verdikten sonra nasıl bir çalışma usulü takip ederek bu yapıtı kaleme aldınız?
Önce alan taraması yaptım. Sa’d b. Ebî Vakkâs (r.a.) ile ilgili Türkiye’de ve dünyada yayımlanmış yapıtları ve tezleri okudum. Onun hakkında tarih ve tabakât kitaplarında yazılı olan bilgileri topladım. Altı ay kadar bir araştırma süreci oldu. Sonra da hayatını kesitler hâlinde yazmaya başladım. Yazma evresinde da sık sık siyer, hadis, tabakât ve tarih kitaplarına bakma gereği duydum. Çünkü bahis çok hassastı. Kahramanı anlatırken Hz. Peygamber’i ve İslâm tarihini de işlediğiniz için hakikat bilgilerle yazmanız gerekiyor. Bu da kaynaklarda nakledilen bilgilerin doğruluğunu teyit etme zarureti doğuruyor. Bu nedenle roman, tıpkı vakitte bir siyer ve dört halife dönemi tarih kitabı mahiyeti arz etmektedir.
Son yapıtlarınız roman cinsinde olduğuna nazaran artık bu tıpta karar kıldığınız söylenebilir mi? Neden roman cinsini seçtiniz?
Türkiye’de kitap okutmaya öncülük edenler çoğunlukla Türkçe ve edebiyat öğretmenleridir. Onlar da edebî tadı olan eserler okutmayı tercih etmektedir. Ben de öğretmenlerimizin gönül huzuruyla okutabileceği, okuyucuların okurken zevk alacakları, yeni şeyler öğrenecekleri, gönüllerini ve zihinlerini besleyecekleri romanlar yazmaya karar verdim. Tabi bunu ne oranda başarabileceğimi vakit gösterecek. Bu ortada araştırmaya dayalı kitap ve makale yazmaya da devam ediyorum.
Romanlarınızda anlattığınız olaylar ve şahıslar gerçekte yaşamış şahıslar olduğuna ve üstelik İslami açıdan taşıdıkları kutsiyet bilindiğine nazaran bu cins bir roman yazarken zorlandınız mı?
Evet, bu sahiden güç bir durumdur. Bilhassa Aşk Girdabı’nda Hz. Yusuf’u anlamak ve anlatmak çok güç oldu. Bir peygamberin olaylar karşısındaki his ve fikirlerini anlayabilmek insan idrakini oldukça zorlamaktadır. Yusuf müddetinde bahsedilen olayları kavramak ve o günün kurallarını bugüne aktarmak kolay olmadı. Okçu’da o kadar zorlanmadığımı söyleyebilirim.
OKÇU romanının en severek yazdığınız kısmı neresidir?
Kitabın baş taraflarını severek yazdım.
OKÇU romanının en zorlanarak yazdığınız kısmı neresidir? Neden?
Uhud Savaşı’nın anlatıldığı, “Bağrımızdaki Yara: Ayneyn Tepesi” başlığındaki kısmı yazarken his yoğunluğu yaşadım ve zorlandım. Duygusal ve zihinsel kopuşlar var orada. İhanete uğramak, canını feda etmek, birebir anda zafer ve mağlubiyet tatmak, yas tutmak, yara sarmak üzere pek çok ağır durumu anlatmak kolay olmadı.
OKÇU romanının gaye kitlesi kimlerdir?
Sade ve akıcı bir üslubu olduğu için ortaokul 7. Sınıftan itibaren her yaş kümesi okuyabilmektedir. Fakat lise öğrencileri ve yetişkinler olayların tarihi, felsefi, sosyolojik ve ruhsal boyutunu kavrayabilecekleri için kitaptan daha çok istifade etmektedir. Araştırmaya dayalı bir roman olduğu için lise öğrencilerine ve yetişkinlere daha çok katkı sağlayacak diye düşünüyorum. Gerçekten bu doğrultuda okuyuculardan hoş değerlendirmeler almaktayım.
Bir okur OKÇU’yu okumayı neden tercih etmeli? Veya öğretmenler öğrencilerine bu yapıtı neden okutmalı?
Hz. Peygamber’in (s.a.v.) bir tek kendisine, “Anam, babam sana feda olsun.” dediği bir fedaiyi yakından tanımak için Okçu’yu tercih etmelidir. Dağlarda karların eridiği, yağan yağmurların ırmakla birleştiği bahar mevsiminde süvari ordusunu coşkun Dicle ırmağına sürüp Sasani ordusunu gafil avlayan ve Sasani imparatorluğunu çökerten bir kahramanı tanımak için bu romanı okumalıdır. Öğretmenler, birkaç kişinin halifelik tezinde bulunduğu bir sırada yeğeni Haşim’in, “Emrimde eli kılıç tutan yüz bin kişi var, başımıza geç.” dediğinde, “Yüz bin kılıca gerek yok. Vurduğumda müminleri kesmeyen lakin kâfirleri biçip doğrayan tek bir kılıç istiyorum.” diyecek kadar bilge bir lideri tanıtmak gayesiyle okutmalıdır. İslam’ın nasıl doğduğunu, nasıl tutunduğunu ve nasıl yayıldığını öğretmek gayesiyle öğrencilerine tavsiye etmelidir. Sahabenin Hz. Peygamberle münasebetini öğretmek için okutmalıdır. İnanmak, güvenmek, inancı uğrunda bedel ödemek, sadakat, hayranlık, samimiyet, fedakârlık, şehadet, vatan hasreti, özlemek, hırslarını denetim etmek üzere pek çok temayı kavratmak gayesiyle Okçu’yu okutmalıdır.
Roman bilhassa okullardaki “İslam Tarihi”, “Hz. Muhammed’in Hayatı” ve “Siyer” derslerinde okutulduğunda öğretmenlerin işini çok kolaylaştıracaktır. Çünkü ders kitaplarındaki ağır üslubun yanında iki günde okunabilen akıcı ve sürükleyici bir roman onlara alt yer hazırlayacaktır.
Kitaplarınızda kendinizden soyutlanmış karakterleri mi yoksa sizi yansıtan karakterleri mi anlatıyorsunuz? Ya da bir öbür deyişle yapıtlarınızın sizi yansıtması hoşunuza masraf mi?
Topluma öncülük etmiş şahsiyetleri ve onların ufuk açan yanlarını okuyucuya aktarmayı tercih ediyorum. Rol model olabilecek karakterleri anlatarak okuyucuya hem edebî bir tat sunmaya hem de manevi kıymetleri aktarmaya çalışıyorum. Süreksiz olan hevesler ile kalıcı olan kıymetler ortasındaki farkları ortaya koymaya çabalıyorum.
Günümüz gençlerine bizim öz kültürümüzle ve dinimizle bağdaşmayan hatta taban tabana zıt olan çoğunlukla uydurma kahramanlar sevdiriliyor, rol model gösteriliyor. OKÇU kaleme alınırken, bizim gençlerimize bizim gerçek kahramanlarımızı rol model olarak tanıtma kanısı var mıydı?
Evet. Okuyucuya hayali senaryolar sunmaktan, hislerine hitap etmekten çok gerçek kahramanları tanıtmak istiyorum. Hayatın inişli çıkışlı, acı tatlı taraflarını anlatarak güç durumlar için onlara direnç kazandırmaya çalışıyorum. Güç vakitlerde sergilenecek yanlışsız tavırları kahramanların hayatlarıyla aktarmaya çabalıyorum.
Roman muharriri olarak beğendiğiniz ve üslubunuzun oluşmasına tesir eden yazar(lar) var mı?
Okuduğumuz her muharririn üzerimizde farklı tesirleri olur. İlmi bahislerde Gazzâlî, roman alanında Tolstoy, Victor Hugo ve Dostoyevski, edebi üslup açısından ise Mevlana, Sadi Şirazi, Fuzuli ve Necip Fazıl’ın üzerimde değerli tesirler bıraktığını söyleyebilirim.
Eğitim topluluğunda yıllarca hizmet vermiş ve genç kuşakları yakından tanıyan biri olarak günümüz koşullarında da yeni OKÇUlar yetişebileceğin inanıyor musunuz?
Öğrencilik yıllarımdan beri sürdürdüğüm eğitim faaliyetlerindeki bütün gayretim başkan bireyler, şahsiyeti olgunlaşmış faziletli beşerler yetiştirmek oldu. Tarihin akışını değiştirme potansiyeli olan şahıslar az olur. Fakat tarihi fırsatlar doğduğunda özgür düşünmeye alışmış, cesaretli ve bilge insanların okçu üzere parlayabileceğini düşünüyorum.
Röportaj: Dr. Pınar Vursun.