Kitap Kokusu’nda da yazmıştım. Çok küçüktüm. Kitapların o süper kokusuna vuruluşum konuttaki kitap sandığının açılmasıyla olmuştur. O kadar hoş bir kokuydu ki hissettiğim, tanımı mümkün değil. O denli tasarlayarak, planlayarak olmuş bir şey değildi, zati tasarlanacak bir şey de değil biliyorum. Ansızın oldu nasıl olduysa. “Kitapların hakikaten koktuğu periyotlarda çocuk olmanın getirdiği bir talih sadece” diye yazmıştım tekrar bir mecmuada.
Şu yaşıma kadar getirdim bu alışkanlığımı. Natürel ki kitap koklayan milyonlarca beşerden biriyim, bana has bir durum değil, hasebiyle çok “özel” bir tutkuya sahibim diyemiyorum. Lakin kitap kokusunu takip ederek Glasgow’daki büyük kütüphane dahil olmak üzere, resmi/özel bir çok kütüphaneyi gezdim kimi ülkelerde. Bir Irak seyahatimde ABD hücumunda yanmış kitaplarla dolu Bağdat Kütüphanesi’nin önünde pek üzücü oldum. İngiltere’nin ortalarındaki Arundel bölgesinin kontunun şatosunda çabucak her mevzuda binlerce kitapla dolu olan, lakin nefret ettiği için müzikle ilgili tek bir kitap bulundurmadığı kütüphanesini de gezdim. Pepys’in Günlükleri’nin yepyeni iki cildini yakından görmek üzere bir bahtiyarlığım da vardır. Noktalama işaretleri kullanılmadan yazılmış 300 yıllık İncil’i gördüğümde de çok heyecanlanmıştım.
Sahaflar bir başka
Hep o koku peşinde oldu bunlar. Lakin şimdi ortaokul öğrencisiyken evvel Beyazıt’a, Sahaflar Çarşısı’na götürmüştü beni bu koku. Eski kitaplarla, dergilerle buluşmak, onlara sahip olmak az memnunluk değildi. Bazılarının değişim sandığı bir sürecin akabinde eski tadı kalmadı artık lakin yolumu düşürdüğüm olur vakit zaman hala. Sahaf sevenleri büsbütün keyifli edecek bir hali kaldığını söyleyemem. Bu işi yeterli bilenleri tanıdım. Birebir vakitte felsefeci olan Arslan Kaynardağ’ın sahibi olduğu Elif kitabevine sık gitmişliğim vardır. Artık bu dükkan şahane bir adamın sahipliğinde varlığını sürdürüyor. Zati bu yazının konusu da o.
Kaynardağ kitaplar yazan bir sahaftı tıpkı vakitte. Entelektüel bir etrafı vardı. Sahaflığı yazan, anlatan sahaf olduğunu da pek sanmazdım. Bir gazetede “Sahaflar Çarşısında Görüp İşittiklerim“ isimli bir kitabın çıktığını okuyunca çok sevindim bu yüzden. Yazıyı okuduğum birebir gün kalktım sahaflara gittim. Kitap çok yeni çıktığı için olsa olsa Elif kitabevinde olabileceğini düşündüm. Zira muharriri, şimdiki sahibi olan sahaf Turan M. Türkmenoğlu‘ydu. Herhalde diğer yerden çok evvel oraya getirmişlerdir dedim.
Bildiğim bir yer olduğu için Beyazıt kapısından girip kitabevine yaklaştığımda karşısındaki ağacın altında telefonuyla konuşan, lakin beni görünce ayağa kalkan bir beyefendi gördüm. Üzerime alınmadım haliyle lakin konuşmasını çabucak kesip, o sırada sonradan oğlu olduğunu öğrendiğim Burak’la yanımıza gelip oğluna “bu beyefendiyi tanıyor musun? Gazetecidir“ deyince çok şaşırdım alışılmış. Ekranın sevgililiği, yeterli bir izleyici olduğu için, sonradan fevkalade olduğunu kitabını okuyunca daha uygun anladığım hafızasında yer edinebilmişim demek ki. Halbuki kitabın muharriri Turan beymiş karşımdaki.
İçeriden anlatmak
Nasıl hoşsohbet, nasıl dolu bir adam. Tıpkı ağacın altında karşılıklı çay içip sohbet ettik. Kusursuz kitabını da imzalamak lütfunu gösterdi. Seveceğimi tahmin etmiştim, yanılmamış, kitabı okuyunca çok lakin çok sevdim. Ortaokul yıllarımdan beri gittiğim, ortaya giren yurtdışı sürecinde sahiden çok özlediğim sahafların inanılmaz bir tarihini yazmış Turan beyefendi. Beşerler geçidi bir manada. Kimilerini hatırladığım isimler var. Çok çok hoş yaşanmışlıklar kaleme almış Turan beyefendi. Velud da bir müellif bu arada. Hayli kitabı var. Demek ki Sahaflar Çarşısı içinden kendisini anlatabilecek bir müellif da çıkarmış. Çok sık gidip gelenler için bile “dışarısı“ sayılacak bu şahane çarşıyı “içeriden“ bu kadar yeterli bilenlerden olmak her okuyucu için büyük talih.
Kaya’nın yakılan belgeleri
Çok şaşırtan tanıklıkları okuyacaksınız. Ben Onlarcası içinden beni çok etkileyen birini aktarayım. Eski İçişleri Bakanlarından Şükrü Kaya’nın tahliye edilen eşyaları ortasında kitapları da vardır.Turan bey onlara talip olur. Detaylarını kitaptan okursunuz. Konutun kahyası Turan beyefendiye şunları söyler: “O hayatta olsaydı bu türlü mi olurdu? Vefatından sonra Ulusal Emniyet’ten geldiler, sizin aldığınız dolaplar var ya! Onlar belgelerle, klasörlerle doluydu. Bir kağıt kesimi bile bırakmadan hepsini havuzun içine doldurdular. Üzerine akaryakıt döküp ateşe verdiler. Gümbür gümbür yandı dosyalar“.
Korkunç. Tahminen de siyasi tarihimizin çok kıymetli olaylarını, dokümanlarını okuyabilseydik öteki türlü bir tarihle karşılaşmış olacaktık. Kitapta, eli kalem tutan, hafızası güçlü bir sahafın tanıklığıyla o çarşıda nelerin yaşandığını okurken, şaşıracağınız kimi olayları da öğreneceksiniz.
İnsan aklı her şeyin depolandığı bir anı/düşünce ambarı değil, kuşkusuz O nedenle kağıda, kaleme gereksinim var, onları tarihe “yazabilmek“ için. Turan bey sorumluluk sahibi bir aydın olarak bunu muvaffakiyetle yerine getirmiş.
Şans işte. Aldığım, Turan beyin o güzelim el yazısıyla imzalayıp verdiği bu harika kitabın son sayfaları eksik çıkıverdi. Bu haliyle özel natürel. Lakin beis yok, o denli kitaplar vardır ki, kendini her türlü okutur.
Ellerine sıhhat Turan M. Türkmenoğlu’nun.